WALANG KONEK

WALANG KONEK

Sinulat ni Wilhelmina S. Orozco

The heat is on. Umiinit na ang Impeachment case laban sa chief justice. Tumitindi na ang pagpapalitan ng argumento, sa punto pa lang ng paglalatag ng ebidensiya sa mga charges na nagpayaman at gumawa ng hindi matuwid na pagkilos habang nasa puwesto ang chief justice.

Bilang pinakamataas na pinuno ng isang institusyon na dapat ay magbigay ng hatol para magkaroon ng katarungan sa bansa, napakahalagang malinis ang puwesto ng chief justice.

Ano ba ang dapat bantayan sa panonood ng kaso? Unang-una na, dapat tingnan natin ang pag-iisip ng mga tao rito: ang mga huwes-senador at senadora; ang prosecution at defense panels, at ang pangulo ng Senado. Iba ang legal na pag-iisip sa ordinaryong pag-iisip. Ang legal na pag-iisip ay nakatuon sa maraming bagay tulad ng facts o katotohanan, ang mga nangyari; sa mga relasyon ng mga taong nasasangkot sa kaso, at marami pang iba subali’t higit sa lahat, nakatuon din ito sa lohika ng argumento o pagdedebate—ibig sabihin, makatuwiran ba ang pag-iisip?

May mga uri ng pag-iisip sa legal na mga sitwasyon na hindi makatwiran. Nakapanlilinlang. Tingnan natin sa ibaba ang mga halimbawa na hango sa kasong nabanggit:

NAKALILINLANG NA MGA ARGUMENTO

1. PASPASANG KALAHATAN O NAGMAMADALING KONGKLUSYON (SA INGLES, HASTY GENERALIZATION):

SALIGAN o PREMISE: Ang pagbibigay ng SALN ay tungkulin ng lahat ng mga nagtatrabaho sa gubyerno.

PANGALAWANG SALIGAN: Binigay ni CJ ang kanyang SALN.

KONGKLUSYON: Ginagampanan ng CJ ang kanyang tungkulin.  Kung kaya’t hindi na dapat pang pagdebatehan ang kaso, at sa partikular na ito, ang Artikulo 2 ng kaso.  

Ito ang gustong ipalabas ng depensa, na sa pagkakabigay ng SALN, tapos na ang argumentasyon sa Article 2, malinis na ang reputasyon ng CJ.  .

  

TANONG: Dapat bang matapos ang kaso sa pagbibigay ng SALN?

Ganun ba kakitid mag-isip ang taumbayan para tanggapin ang SALN at bahala ka na sa buhay mo?

Ang tawag sa uri ng argumento na dapat magtapos ang usapan sa paghahain ng SALN ay hasty generalization, o paspasang pangkalahatan. Hindi pa tapos ang usapan, tinatapos na batay sa iisang papel.

Ganun ba tayo kakitid dapat mag-isip? Tatapusin ang kaso batay sa pagbibigay ng SALN? Nakakainsulto naman, di ba?

Marami pa tayong dapat itanong:

a. Ano ang laman ng SALN?

b. Patas ba ang kita ng CJ sa halaga ng kanyang mga ari-arian habang naka-upo sa puwesto?

c. Nilalaman ba ng SALN ang mga detalye na magpapatunay na tama at tugma ang laman ng kanyang SALN at ang dami ng kanyang ari-arian?

2. APILA SA KAPANGYARIHAN O APPEAL TO AUTHORITY o

Ang pagkakatalaga ng isang dating Associate Justice bilang lead counsel ng depensa ay nagpapakitang sila ay may kapangyarihan o “authority” sa kanilang hanay at lahat ng sinasabi nito ay batay sa batas. Kung kaya’t dapat paniwalaan ang lahat ng kanyang sinasabi.

Tama ba ito?

Ang tawag sa uri ng argumentong ito ay  apila sa kapangyarihan o appeal to authority.  

SALIGAN O PREMISE: The associate justice is good in justice cases.

CONCLUSION O KONGKLUSYON: Therefore, the associate justice is morally upright in this case.

Ang argumento na ito ay nagbibigay ng dalawang pag-iisip: una, ang associate justice ay magaling sa kanyang larangang hustisya; at pangalawa, ang associate justice ay may kapangyarihang moral sa kasong ito.

Mali ang kongklusyon sapagka’t tumatalon kaagad ang kongklusyon sa moralidad ng associate justice na hindi naman nabibigyan ng tamang batayan ng pariralang: “magaling ang associate justice sa kanyang larangang justicia.”

Ang isang tao ay maaaring mataas ang pinag-aralan sa batas nguni’t maaaring idepensa niya ang isang criminal upang ilayo ito sa parusang kamatayan. Kung kaya’t gagamitin niya ang lahat ng argumento para manalo sa kaso. Ang kanyang napag-aralan ay walang kinalaman sa kaso liban sa pag-aaplay nito para mailayo sa kamatayan ang kanyang dinidepensa.

Kahit na nakikita ng taumbayan na may kasalanan ang criminal, ididipensa pa rin ng mambabatas at magmumukha pa siyang tagapagtanggol ng krimen.

Ngayon sa kaso ng impeachment napakalaking bagay ang pagkakakuha ng isang dating associate justice bilang lead counsel. Sa kanyang “presence” lumalabas na may bahid na ng kawalan ng katotohanan ang mga bintang sa CJ. Bakit nga naman pagdududahan ang isang tao na may titulong “associate justice?”

Kung ako ang nasa prosecution panel, tatanungin ko, ano ang karapatan ng retired associate justice na tumanggap ng pension sa gubyerno kung siya ay papasok sa kahit na anong kaso na maaaring magpapariwara sa titulong associate justice?

Palagay ko dapat lahat ng associate justices ay magreklamo DIN sa pagpasok ng lead counsel ng depensa sa kasong ito. Retired na siya at hindi na dapat mabahiran pa, kung mababahiran man, ng kung anong anomalya ang kanyang pangalan at ang pangalan ng institusyon na pinanggalingan niya. 

3. ARGUMENTONG MASALITA O ARGUMENTUM VERBOSUM – At dahil sa magaling sa batas ang Associate Justice, nakikita at naririnig natin na marami siyang ginagamit na mga salitang legal na hindi naman natin mawawaan lahat. Dinadaan sa argumentum verbosum, o paramihan ng mga salitang legal sa pangangatwiran.

Nakapanlilinlang ito.

4. ARGUMENTONG HINDI TUMUTUGMA o Argumentong non-sequitur (maling simulang pagi-isip, maling katapusan)

Sa kasong ito, madalas sabihin,

a. PREMISE: “Ay ang prosecution puro mga bagito.”

b. CONCLUSION: Dahil dito sila ay mahina sa argumento.

(Kongklusyon na binabadya: baka hindi sila manalo kasi mas magagaling at may karanasan na ang mga nasa depensang panel.)

Subali’t kahit na bagito sa paglilitis ang mga nasa prosecution panel, ibig sabihin ba nito ay walang kabuluhan ang mga ebidensiya at walang wasto o matuwid na masasabi ang kanilang mga saksi?

Maaaring sa mga pamamaraan ay may kakulangan sila subali’t ang tibay ng kanilang kaso laban sa CJ ay nakasalalay sa kanilang mga ebidensiya at mga saksi.

Ngayon, paanong palulutangin ang mga ito? Yan ang tanong, at itinatanong ng prosecution na sana ay maging liberal sa pagtanggap ng mga ebidensiya at mga saksi na ihahanay nila.

ANG PAGTANGGAP NAMAN DAPAT AY BATAY SA KATOTOHANAN NG MGA SINASABI NG MGA ITO.

Mga Kababayan ko, huwag tayong matakot sa mga diskusyon na ito tungkol sa kaso. SurIin natin kung ano nga ba ang tinatawag na “legal mind.” Paano mag-isip ang isang taga hustisya? Tama ba ang mga saligan (premises) ng kanyang kongklusyon o pagtatapos ng argumento?

Maraming relasyon ang nasisira dahilan sa hindi magkawawaan sa pag-uusap o pagsusulatan. Hindi magka-vibes. Walang konek. May mga kaso rin na nabibigyan ng anti-human rights na pagpapapasya dahilan sa maling pagtingin sa mga argumento sa kaso. 

Pero siguro, ang hinihingi ng Prosecution na liberal method, ay yun bang lumayo sa rigid rules of court sa pagdinig ng kasong ito. Kasi sabi na nga nila, sui generis itong kasong ito, o isang klaseng unico, “a class by itself.” Kung kaya’t maaaring magkaroon ito ng mga rules na maaaring naaakma sa kasong nasabi.

At sa aking palagay, ang kasong ito ay magiging precedent sa lahat ng iba pang kasong darating na pareho ang subject – impeachment.  Kung magiging maayos ang mga kritikal na analisis, at pagpapaliwanag ng mga procedures nito. Mabuti na rin at may mga mambabatas na nakaranas ng unang impeachment at nakapagbibigay ng mga nakalap niyang leksyon doon sa kasong ito ngayon. 

Mahalaga ang papel ng media sa bahaging ito ng kaso. Sa pag-interpret nila na kaso, dapat walang pagmamaliit, pagsasabong ng magkatunggaling partido, o pagtutuya, kundi dapat itrato natin itong isang seryosong bagay na dapat harapin ng buong giting, at may paggalang sa lahat, may kasalanan man o wala.